Η σπονδυλική στήλη αποτελεί την πιο συχνά πληττόμενη περιοχή του ανθρωπίνου σώματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις η θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να καταλαμβάνει σημαντικό αίτιο παραγωγής συμπτωμάτων. Οι τραυματισμοί, η καθιστική καθημερινότητα, η κακή στάση και η έλλειψη φυσικής κατάστασης αποτελούν τους πιο συχνούς προδιαθεσιακούς παράγοντες. Η λανθασμένη (μη εργονομική) θέση του θωρακικού κλωβού, καθώς και η κύφωση, η σκολίωση, μπορεί να είναι αιτία ή συνεισφορά σε πολλά συμπτώματα και κινητικές διαταραχές, τόσο στην περιοχή του θώρακα όσο κι αλλού. Συνήθη σύνδρομα αποτελούν το σύνδρομο θωρακικής εξόδου, τα σύνδρομα διαταραχής της σπονδυλικής στήλης σε παιδιά κι εφήβους (κύφωση, σκολίωση).
Επιπλέον, η άνω θωρακική μπορεί να συμμετέχει άμεσα στα συμπτώματα στα άνω άκρα και τον αυχένα, ενώ η κατώτερη θωρακική και η μεταβατική θωρακο-οσφϋική περιοχή μπορεί να επηρεάσουν τις διαταραχές της οσφϋοπυελικής περιοχής και του ποδιού. Από νευροφυσιολογικής άποψης μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο σε πολλές κινητικές διαταραχές τόσο του κορμού όσο και του άνω και κάτω άκρου, καθώς οι συμπαθητικές ίνες που προέρχονται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα έχουν τις ρίζες τους στα επίπεδα C8-L1 / 2. Για το λόγο αυτό αποτελεί πεδίο θεραπείας στη διαχείριση χρόνιου πόνου.
Οι παθήσεις που εμφανίζονται είναι συνήθως οι παρακάτω:
- Δισκικά φαινόμενα (κήλη μεσοσπονδυλίων δίσκων)
- Ενδοκαναλικά σπονδυλικά σύνδρομα (στένωση σπονδυλικού σωλήνα)
- Αρθρίτιδα οπισθοπλάγιων σπονδυλικών αρθρώσεων – facet syndrome
- Διαταραχή της δομικής συνέχειας των σπονδυλικών σωμάτων (αστάθεια, σπονδυλολίσθηση)
- Μυϊκές ανισορροπίες
- Κύφωση
- Σκολίωση
Σκολίωση
Με τον όρο σκολίωση εννοούμε την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης στο πλάγιο επίπεδο. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης και η στροφή των σπονδύλων (αν υπάρχει). Η σκολίωση διακρίνεται σε:
1) Λειτουργική ή μη επιδεινούμενη σκολίωση
2) Οργανική σκολίωση
Η Σκολίωση είναι η τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης που είτε παρουσιάζεται ιδιοπαθώς κι εξελίσσεται κατά την σκελετική ανάπτυξη του παιδιού με διάφορες μορφές, είτε είναι δευτεροπαθής, μετά από κάποια βλάβη σπονδύλου που οδηγεί σε παραμόρφωση της αρχιτεκτονικής.
Ο πιο απλός εμπειρικός τρόπος διάγνωσης της σκολίωσης είναι διεθνώς το Τεστ επικύψεως (Bending Test). Τα ημιθωράκια πρέπει να είναι συμμετρικά. Πριν την ακτινογραφία, που θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση, σημαντική είναι η κλινική εξέταση. Αυτή γίνεται χωρίς ρούχα από τη μέση και επάνω και περιλαμβάνει επισκόπηση του σώματος από μπροστά, πίσω και το πλάι, ελέγχοντας για ασυμμετρία των ώμων, της λεκάνης και απόκλιση του κορμού από τη μέση γραμμή. Ακολουθεί το τεστ επίκυψης (Adam’s test), κατά το οποίο ο εξεταζόμενος/η σκύβει μπροστά με τα πόδια ενωμένα και τα γόνατα τεντωμένα και ο εξεταστής ελέγχει την περιοχή της ράχης για την παρουσία ήβων.
Κύφωση
Η κύφωση είναι μια κοινή κατάσταση καμπυλότητας της ανώτερης σπονδυλικής στήλης. Μπορεί να είναι είτε το αποτέλεσμα εκφυλιστικών νόσων (όπως αρθρίτιδας), είτε αναπτυξιακών προβλημάτων, οστεοπόρωσης με κάταγμα συμπίεσης του σπονδύλου, και/ή τραύματος.
Κατά την έννοια μιας δυσμορφίας, είναι η παθολογική καμπύλωση της σπονδυλικής στήλης, όπου τμήματα της χάνουν μερικώς ή εξολοκλήρου το λορδωτικό τους προφίλ. Αυτό προκαλεί υπόκλιση της πλάτης, εμφανιζόμενη ως άκομψη στάση και δυσκολίες στην αναπνοή.
Στην εφηβική ηλικία απαντάται η ιδιοπαθής κύφωση, η οποία είναι πιο συχνή στα αγόρια και οφείλεται σε σφηνοειδή παραμόρφωση των σπονδύλων. Η κύφωση σε αυτήν την περίπτωση είναι συχνά δύσκαμπτη και εντοπίζεται στη θωρακική, ή την θωρακοοσφυϊκή περιοχή. Η λεγόμενη «χαλαρή» κύφωση, ή κύφωση στάσης, στην οποία δε συνυπάρχει πρόβλημα στους σπονδύλους απαντάται συχνότερα στα κορίτσια και πολλές φορές συνυπάρχει με το αίσθημα «ντροπής» για την ανάπτυξη του στήθους. Επίσης παρατηρείται σε αγύμναστα άτομα με χαλάρωση μυών. Στην περίπτωση αυτή βασικό ρόλο παίζουν οι ασκήσεις ενδυνάμωσης της σπονδυλικής στήλης.
Σύνδρομο θωρακικής εξόδου
Το σύνδρομο θωρακικής εξόδου είναι ένα σύνολο συμπτωμάτων, το οποίο προκαλείται από την πίεση αγγείων και νεύρων στην περιοχή του άνω θωρακικού στομίου. Ανάλογα με τα αίτια πρόκλησης και τα συμπτώματα διαχωρίζεται στις εξής κατηγορίες:
1) Σύνδρομο πλευροκλειδικου χώρου: Πίεση του νευροαγγειακου πλέγματος μεταξύ κλείδας και πρώτης πλευράς
2)Σύνδρομο υπεράριθμης πλευράς: Πίεση του βραχιονιου πλέγματος και της υποκλειδιου αρτηρίας στο σκαληνό τρίγωνο
3)Σύνδρομο υπεραπαγωγης: Άσκηση πίεσης του νευροαγγειακου πλέγματος κάτω από τον ελάσσονα θωρακικό μυ και την κορακοειδη απόφυση, όταν εκτελείται απαγωγή ώμου (κυρίως στις 90-125 μοίρες)
4)Σύνδρομο σκαληνού μυός: Πίεση της υποκλειδιου αρτηρίας και του βραχιονιου πλέγματος κατά την έξοδο τους από τον πρόσθιο και μέσο σκαληνό μυ.
Η συμπτωματολογια ποικίλει με κύριο χαρακτηριστικό όμως την αίσθηση μουδιάσματος στα άνω άκρα, τα οποία μπορεί να επεκτεινονται από ύψος της κλειδας μέχρι και τα δάχτυλα, ανάλογα το ύψος συμπίεσης του βραχιονιου πλέγματος (ωλενιο, μέσο, κερκιδικο νεύρο). Η αίσθηση μουδιάσματος συνοδεύεται επίσης από αδυναμία, η οποία αυξάνεται σε κινήσεις του ώμου πάνω από τις 90 μοίρες, όταν ασκηθεί πίεση από την άκρα χείρα, κατά την άρση βάρους, την υπέρμετρη κάμψη ή έκταση του θώρακα.
Συνιστάται φυσικοθεραπεία με τεχνικές manual therapy για αποσυμπίεση των νεύρων και των αγγείων, κινησιοθεραπεία για ενδυνάμωση της αυχενοθωρακικής περιοχής καθώς και της άρθρωσης του ώμου, επανεκπαίδευση σωστής στάσης καθώς το λανθασμένο πρότυπο στάσης είναι μια βασική αιτία του προβλήματος.
